W dniu 29.04.2015 roku Pan prof. dr hab. Marek Kmieć z Katedry Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt przybliżył młodzieży ze Szczecina, Chojny oraz Stargardu Szczecińskiego zagadnienia związane ze zmiennością w świecie zwierząt.
Podczas wykładu przedstawiono i sprecyzowano jak należy rozumieć powszechnie używane pojęcie zmienności w świecie zwierząt i roślin, czyli różnorodności otaczającego nas świata roślin i zwierząt oraz z czego wynikają obserwowane różnice między osobnikami, czyli z czego wynika obserwowana zmienność fenotypowa. Przedstawiono źródła zmienności genetycznej i tej wynikającej z oddziaływania modyfikujących wpływów czynników środowiskowych. Omówiono zmienność genetyczną, która pochodzi z mutacji i rekombinacji. Omówiono mutacje z podziałem na te genowe, chromosomowe i genomowe oraz wyjaśniono na czym każda z tych mutacji polega i w jakim stopniu wpływa na wielkość zmienności genetycznej. Podkreślono, że wtórną przyczyną zmienności genetycznej są rekombinacje, bowiem dzięki nim geny spotykają się ciągle w nowych układach tworząc nowe genotypy jednocześnie zwracając uwag na fakt ograniczenia swobody rekombinacji poprzez sprzężenie genów znajdujących swoje locus w tym samym chromosomie oraz możliwość ograniczonej wymiany między allelami sprzężonymi dzięki zjawisku crossing over. Podkreślono, że częstość rekombinacji genów zależy również od liczby chromosomów i od częstości crossing over jak również zaznaczono, że rekombinacje związane są z procesem rozmnażania płciowego, które występuje u zwierząt i roślin wyższych. Wskazano, że wszystkie mechanizmy ułatwiające lub utrudniające proces rozmnażania płciowego mają ogromny wpływ na zmienność genetyczną populacji. Następnie omówiono bardzo złożone źródło zmienności wynikającej z oddziaływania czynników środowiskowych takich jak szerokość geograficzna, temperatura, klimat rodzaj podłoża, obfitość i jakość pokarmu itp., czynniki związane z występowaniem innych organizmów współbytujących we wspólnym siedlisku i współzawodniczących o pokarm i przestrzeń życiową czy powiązanych różnymi więzami współzależności do pasożytnictwa włącznie oraz zaznaczono, że w okresie zarodkowym wszystko co wpływa na rozwijający się nowy organizm to wpływy czysto środowiskowe dla niego. Omówiono zmienność cech jakościowych i ilościowych ora udzielono odpowiedzi na postawione pytania: 1/ w jakim kierunku zmierzała i zmierza działalność człowieka jeśli chodzi o zagadnienie zmienności? Czy w kierunku jej utrzymania?, zwiększenia?, czy też zmniejszenia? Omówiono jakie jest znaczenie zmienności i dlaczego jej utrzymanie jest tak ważne w życiu człowieka ilustrując bogato zmienność w zakresie cech jakościowych i ilościowych na przestrzeni rozwoju ludzkości i manipulowania zmiennością w celu zaspakajania własnych potrzeb różnej natury od estetycznej do egzystencjalnej włącznie. Na zakończenie przedstawiono sposoby przeciwdziałania utracie zmienności oraz wskazano i uzasadniono potrzebę przetrwania istniejących rezerw genetycznych, którą to rezerwę stanowią rasy lokalne, zwane pierwotnymi czy prymitywnymi bowiem one maja największe znaczenie w zachowaniu zmienności genetycznej zwierząt i roślin.
Wykład cieszył się dużym zainteresowaniem o czym świadczyła wysoka frekwencja - ponad 140 uczniów.
Zdjęcia: dr hab. Anita Kołodziej-Skalska